L'ELN est la pointe de la numérisation des laboratoires

Des systèmes logiciels tels que LIMS (laboratorium-informatiemanagementsysteem) et ELN (elektronisch labjournaal) verrijken de mogelijkheden om labs te digitaliseren. Die noodzaak wordt breed gevoeld in de labwereld, signaleert Margriet Mestemaker van ElabNext, inhakend op de toegevoegde waarde en actualiteiten als data-integriteit, dataveiligheid en AI ofwel kunstmatige intelligentie.

De mogelijkheden om laboratoria te digitaliseren nemen gestaag toe, met steeds meer functionaliteit in software systemen, aldus Margriet Mestemaker, account manager Benelux chez ElabNext. LIMS et ELN worden beiden voor deze digitalisering gebruikt, al ziet ze wel verschillen. « Un système de gestion des informations de laboratoire est un véritable « outil », destiné à un processus de laboratoire personnalisé avec de nombreuses fonctionnalités et une grande flexibilité. Een elektronisch labjournaal biedt juist veel flexibiliteit en mogelijkheden voor koppelingen met andere systemen, om een passende oplossing te customizen. Dat is volgens mij de toekomst van labdigitalisering. »

Labo dématérialisé

Het « paperless lab » is echter nog geen gemeengoed, volgens Mestemaker. « Iedereen gebruikt een smartphone en heeft geproefd van de digital mogelijkheden. De labsector draait echter op structuur en routine en blijft daarom nog te vaak hangen bij papier. Labs die alles nog op papier doen zie ik niet veel meer, maar de huidige automatiseringsoplossingen zijn vooral hapsnap ingevoerd. Men zoekt nog naar un lieu central où de complete labworkflow digitalaal is georganiseerd. » De labwereld wil dus één oplossing waar alles samenkomt, van inventarisbeheer, analyseplanning en dataverzameling tot kwaliteitscontrole en communicatie over de resultaten.

« De labsector blijft nog te vaak hangen bij papier"

Margriet Mestemaker d'ElabNext

Superposition au LIMS ou à l'ELN

De uitdaging hierbij is dat de overstap naar een ELN- or LIMS system meestal een verandering vergt. « Mais zit dan nog vast aan een bepaalde werkwijze en eigen workflow : 'We deden het altijd zo'. Daarom is het verstandig om met een open blik te kijken hoe men de workflow zo kan aanpassen dat het logisch past bij het nieuwe systeem. Ik zie vaak dat iemand in een trial met een nieuw systeem ervaart dat de bestaande manier van werken toch niet de meest praktische is. »

Signature par un témoin

Natuurlijk is er behoefte om meer labhandelingen te automatiseren, maar zeker zo belangrijk is de compliance : zorgen dat die handelingen volgens de voorschriften worden verricht. Traceability is here het sleutelbegrip, voor procesbeheersing, kwaliteitscontroles en toelatingsprocedures voor bijvoorbeeld een nieuw medicijn. Alles moet worden gelogd en navolgbaar zijn bij audits. Cette question concerne les modèles fixes, les flux de travail structurés et la préservation de l'intégrité des données, aldus Mestemaker. Een digitalaal hulpmiddel waarnaar steeds meer vraag komt is « witness sign » : het zetten van een digital handtekening door een expert of toezichthouder, bijvoorbeeld voor akkoord op een protocol of afsluiting van een experiment, waarmee de data dan zijn vastgelegd. « Dit wordt tegenwoordig voor all aspecten van het labproces gevraagd. Het beperkt bijvoorbeeld de vrijheid om af te wijken van de workflow en maakt datamassage een stuk lastiger. »

LIMS, ELN et sécurité des données

À propos des données parlées : zorgen over dataveiligheid leven breed in de labwereld, weet Mestemaker. Daarom zouden all datacenters voor hosting van LIMS- en ELN-WebApplicaties in de (public or private) cloud gecertificeerd moeten zijn voor informatiebeveiliging volgens ISO 27001. Les utilisateurs peuvent également tout faire dans leur propre maison, sur leurs propres serveurs, mais cela n'a pas de priorité. « Die optie vind ik het minst veilig, omdat gebruikers dan zelf verantwoordelijk zijn voor cybersecurity, backups, enzovoort, terwijl dat niet hun core business is. »

« Een veelbelovende ontwikkeling, maar het heeft nog wel wat jaren nodig voordat het dagelijkse praktijk is »

Margriet Mestemaker d'ElabNext

IA et mégadonnées

Uiteindelijk drait labdigitalisering om data, en dat worden er steeds meer. Kunstmatige intelligentie (IA) komt dan in beeld om uit big data zinvolle informatie te halen. Bijvoorbeeld uit meetresults correlaties tussen parameters afleiden of foto's van celculturen snel analyseren. « Dit is een veelbelovende ontwikkeling, maar het heeft nog wel een aantal jaren nodig voordat het dagelijkse praktijk is op het lab. »

Avantages de la numérisation des laboratoires

Changering kost time, weet Mestemaker, or het nu specifiek on de cloud or AI gaat or om automatisering en digitalisering in brede zin. « C'est une question verte, tout cela est bien parlé par tout conservatisme. Maar als voorlopers met fantastische resultaten komen, zal de rest volgen snel. Beschouw daarom positief-kritisch de workflows op je eigen lab, onderzoek de voordelen van een compleet digitaal labplatform en kijk vooral met een open blik naar labdigitalisering. »

________________________________________________

Plateforme flexible pour ELN

Het gebrek aan automatisering en traceability in hun research lab voor biotechnologie was in 2010 voor twee Groningse onderzoekers aanleiding om eLabNext te starten. Elle a commencé par un logiciel d'inventaire et est devenue une plateforme de numérisation des laboratoires : journal de laboratoire électronique, système de gestion des inventaires et de suivi des échantillons, labprotocolmanager et eLab Marketplace. De marktplaats bevat apps, ook van derden, voor koppeling aan de software van ElabNext om de functionaliteit verder uit te breiden. Dankzij de flexibele opzet is de software van ElabNext ook geschikt voor gebruik buiten de biotech R&D, bijvoorbeeld in een analytisch-chemisch lab. Het bedrijf is wereldwijd actief, telt bijna vijftig medewerkers en is nu onderdeel van laboratoriumleverancier Eppendorf.

Hans van Eerden

En savoir plus sur LabInsights